FiinRatings nỗ lực tạo chuẩn mực mới trong ngành phân tích dữ liệu

Trong nỗ lực xây dựng một hành lang pháp lý tiệm cận với chuẩn mực quốc tế cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp thì xếp hạng tín nhiệm chính là một mảnh ghép cuối cùng. Chính vì vậy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp và xếp hạng tín nhiệm được dự báo tiếp tục là hai chủ đề nóng trong năm 2022. Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinRatings đã có một buổi trò chuyện với tạp chí Kinh tế Việt Nam VnEconomy về chủ đề này nhân dịp đầu xuân năm mới Nhâm Dần 2022.

Cú bẻ lái đột ngột trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Năm 2021, cơ quan quản lý triển khai hàng loạt giải pháp với kỳ vọng nâng “chất” trái phiếu doanh nghiệp, để thị trường này trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho các doanh nghiệp, cùng “chia lửa” với hệ thống ngân hàng. Trái phiếu là kênh đầu tư trung và dài hạn nhưng thông tin về nhà phát hành cũng như sản phẩm cụ thể họ đang sở hữu chưa được chuẩn hóa. Trong khi đó, mặt bằng lãi suất chưa có sự khác biệt rõ nét và bám theo chất lượng nhà phát hành.

Khung pháp lý đối với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp dù chưa rõ ràng nhưng đang có nhiều cải thiện và thay đổi tích cực. Dự thảo sửa đổi Nghị định 153 cần được trao đổi và làm rõ trước khi được áp dụng chính thức, sẽ rất có lợi cho nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân.

Hiện chủ yếu nhà đầu tư trái phiếu là các định chế tài chính trong nước và nhà đầu tư cá nhân trong nước. Thực tế, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa có nhiều tổ chức như quỹ hưu trí, quỹ bảo hiểm và nhà đầu tư nước ngoài tham gia. FiinRatings tin rằng khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở nên minh bạch và có hạ tầng tốt hơn, sẽ thu hút được sự tham gia mạnh mẽ hơn từ các định chế tài chính nước ngoài đang chờ đón.

Trong tổng số 1,13 triệu tỷ đồng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành, có đến 40,7% giá trị trái phiếu lưu hành sẽ đáo hạn trong giai đoạn 2 năm tới (2022 và 2023). Trong đó, điểm rơi đáo hạn lớn nhất sẽ diễn ra vào năm 2023 với 302,9 ngàn tỷ đồng, chiếm 26,8% tổng dư nợ và sau đó 281,7 ngàn tỷ vào năm 2024. Vì vậy, nếu không có sự điều chỉnh cần thiết kịp thời trong thời gian tới, có thể có các bất ngờ ngoài mong đợi của nhà đầu tư và các thành viên thị trường cũng như rủi ro về an toàn hệ thống.

Với nhà đầu tư, việc chuẩn hóa điều kiện phát hành riêng lẻ và cải thiện công bố thông tin, bao gồm xếp hạng tín nhiệm sẽ giúp nhận diện rõ chất lượng sản phẩm mà mình đang sở hữu trong tương quan với lợi nhuận thu được.

Với các nhà phát hành, hiện dự thảo Nghị định 153 có một số điểm quy định quá chặt chẽ, chẳng hạn vấn đề mục đích sử dụng vốn, không được huy động vốn trái phiếu cho hoạt động đầu tư cổ phần hay chế tài áp dụng khi thay đổi phương án sử dụng vốn. FiinRatings lo ngại việc áp dụng các điều khoản cụ thể này có sự xem xét đến các tác động “ngược chiều quá mạnh” hoặc “mang tính đột ngột” đến một thị trường đang vận hành và thể hiện được vai trò kênh dẫn vốn trong hơn 5 năm qua.

Thị trường bắt đầu sẵn sàng cho việc minh bạch hóa

Ấp ủ ý tưởng mở rộng sang dịch vụ xếp hạng tín nhiệm từ năm 2015, FiinGroup nhận thấy trong bối cảnh kênh dẫn vốn trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn chưa phát triển và hệ thống tín dụng ngân hàng bị đè nặng, vốn là một trong các lý do dẫn đến khủng hoảng tài chính giai đoạn 2008-2012. Với sứ mệnh “soi sáng thị trường”, chúng tôi mang một khát vọng, ở đâu nhà đầu tư cần thông tin và hỗ trợ, ở đó có chúng tôi. FiinRatings luôn sẵn sàng tham gia và cùng các thành viên thị trường chung tay phát triển vì lợi ích chung và bền vững.

Sau khi được Bộ Tài chính cấp phép đủ điều kiện hoạt động xếp hạng tín nhiệm vào ngày 20/3/2020, FiinRatings chính thức ra mắt vào ngày 19/5/2020. Sau năm đầu tiên hoạt động, FiinRatings hoàn thành thực hiện xếp hạng 5 nhà phát hành, thực hiện công bố kết quả xếp hạng tín nhiệm 3 đơn vị và đang trong quá trình theo dõi và cập nhật để cung cấp những thông tin được chuẩn hóa về các nhà phát hành này cho nhà đầu tư. Tính đến 31/12/2021, có 8 doanh nghiệp đồng ý tham gia xếp hạng tín nhiệm đại chúng với FiinRatings. Đây được coi là dấu hiệu tốt cho thấy thị trường phần nào sẵn sàng cho việc minh bạch hóa và khẳng định vai trò của xếp hạng tín nhiệm độc lập như FiinRatings trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp trong kế hoạch huy động vốn và xây dựng hồ sơ năng lực tín dụng trên thị trường vốn cả trong nước và quốc tế.

Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là những doanh nghiệp tốt lại chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc xếp hạng tín nhiệm. Điều này làm giảm những giá trị của xếp hạng tín nhiệm khi được công bố vì nhà đầu tư sẽ không có sự so sánh để nhận biết rõ ràng đâu là doanh nghiệp có mức an toàn cao hoặc rủi ro cao trên thị trường vốn nói chung cũng như trong một ngành nhất định mà họ quan tâm.

Mơ ước của FiinRatings là tạo chuẩn mực mới trong ngành phân tích dữ liệu cho Việt Nam. Với lĩnh vực xếp hạng tín nhiệm, FiinRatings đặt mục tiêu sau 5 năm sẽ có ít nhất 30% tổng giá trị trái phiếu phát hành ra thị trường sẽ được xếp hạng tín nhiệm.

Xem thêm chi tiết TẠI ĐÂY