FiinGroup nhận định về triển vọng kinh doanh của doanh nghiệp và ngụ ý về phát triển thị trường vốn tại "Đối thoại Tháng 7: Kinh tế vĩ mô và Thị trường chứng khoán"

Hà Nội, ngày 26/7/2023 – Ông Nguyễn Quang Thuân (Chủ tịch FiinGroup, TGĐ FiinRatings) đã tham gia Chương trình "Đối thoại Tháng 7: Kinh tế vĩ mô và Thị trường chứng khoán" với vai trò diễn giả khách mời. Chương trình do Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán tổ chức nhằm trao đổi về triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam và tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi liệu 6 tháng cuối năm có phải là thời điểm khởi động một chu kỳ tăng trưởng mới của doanh nghiệp, của TTCK Việt Nam cũng như nền kinh tế Việt Nam hay chưa?

Chương trình gồm 2 phiên chính: (i) Vốn và các động lực tăng trưởng GDP; và (ii) dòng tiền và triển vọng TTCK cuối năm 2023. Trên vai trò là một đơn vị cung cấp dữ liệu, phân tích thị trường cũng như tham gia xếp hạng tín nhiệm và giao dịch vốn cho các doanh nghiệp Việt Nam, ông Thuân đã tham gia trình bày đề dẫn cho phiên (ii) với bài phát biểu về “Triển vọng kinh doanh của doanh nghiệp và một số ngụ ý cho sự phát triển thị trường vốn Việt Nam”.

Chia sẻ về triển vọng kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiêp niêm yết (DNNY), đại diện FiinGroup đã đưa ra một số phân tích như sau:

• Các doanh nghiệp đang ở giai đoạn “khó có thể khó khăn hơn” về tình hình kinh doanh và hiệu quả hoạt động tài chính. Giai đoạn hiện nay được đánh giá còn khó khăn hơn giai đoạn đầu năm 2020 (gián đoạn kinh doanh do COVID-19). Tuy nhiên, dấu hiệu hồi phục đã được ghi nhận từ Quý I/2023 và dự kiến Quý II/2023 khi tốc độ suy giảm đang có xu hướng co hẹp lại. Số liệu sơ bộ tăng trưởng Quý II/2023: Ngành ngân hàng lợi nhuận sau thuế tăng +1,3% so với cùng kỳ năm trước (số liệu: 15/27 ngân hàng, chiếm 79% tổng vốn hóa ngành); Khối doanh nghiệp phi ngân hàng ghi nhận lợi nhuận sau thuế giảm -41,7% so với cùng kỳ năm trước (số liệu: 580 DNNY, chiếm 49% tổng vốn hóa khối).
• Dự kiến cả năm 2023, về tổng thể lợi nhuận sẽ đi ngang, trong đó: Nhóm ngành tài chính: vẫn dự kiến duy trì tăng trưởng lợi nhuận sau thuế (ngân hàng: +13,6%, chứng khoán +71,6% trong khi bảo hiểm -7,8%); Nhóm DN phi tài chính: suy giảm lợi nhuận thu hẹp còn khoảng 16,5% cho cả năm 2023, cho thấy sự kỳ vọng về mức độ khôi phục trong nửa cuối năm 2023; Nhóm ngành BĐS và xây dựng, vật liệu: Mặc dù suy giảm mạnh cả năm 2022 và nửa đầu năm 2023 nhưng dự kiến cả năm tốc độ suy giảm mạnh (nếu không tính Vinhomes); Nhóm ngành XK: dự kiến suy giảm mạnh cả năm 2023; Nhóm ngành liên quan đến cầu tiêu dùng nội địa: về cơ bản giảm nhẹ hoặc đi ngang.
• Doanh nghiệp đang có xu hướng co hẹp đòn bẩy tài chính ở hầu hết các ngành và vấn đề không hoàn toàn nằm ở mức độ đòn bẩy tài chính cao mà là năng lực hấp thụ vốn thấp. Ông Thuân chỉ ra ở nhiều ngành khác nhau, nhất là các ngành liên quan đến xuất khẩu và tiêu dùng nội địa, đó là vấn đề kinh doanh nhiều hơn là vấn đề nguồn vốn/ tín dụng: sụt giảm đơn hàng dẫn đến doanh thu giảm và biên lợi nhuận thu hẹp khiến cho nhu cầu vốn lưu động và vốn đầu tư thấp. Do đó, các giải pháp chính sách tập trung vào hỗ trợ lãi suất, hoãn giãn nợ và các hỗ trợ khác về thuế, phí,... nên được đẩy mạnh hơn nhằm hỗ trợ doanh nghiệp qua giai đoạn khó khăn.

Dựa trên phân tích số liệu về hiệu quả và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp, đại diện FiinGroup đưa ra một số đề xuất, kiến nghị bao gồm:

• Thứ nhất, đẩy mạnh hơn nữa các chính sách hỗ trợ tài khóa và tiền tệ hiện đang triển khai. Lãi suất đang có xu hướng giảm mạnh sau các chính sách của Chính phủ và NHNN là một dấu hiệu rất tích cực cho việc khai thông vốn cho doanh nghiệp và cho khôi phục tăng trưởng cao. Tuy nhiên, chúng ta không chỉ tập trung vào nới lỏng tiền tệ, điều này có thể làm gia tăng rủi ro khi vốn lại chảy vào các kênh đầu tư có rủi ro cao hoặc có tính đầu cơ trong bối cảnh khả năng hấp thụ vốn thấp như hiện nay. Nếu chỉ tập trung vào chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cao không hẳn đã tốt vì thực tế nhiều ngành có mức độ nhu cầu vốn thấp, không chỉ vốn đầu tư CAPEX mà cả vốn lưu động cũng thấp. Việc triển khai các chính sách và chương trình theo hướng có trọng tâm trọng điểm theo nhóm ngành cần được đẩy mạnh.

Ông Thuân đánh giá chương trình hỗ trợ lãi suất 15 nghìn tỷ hiện nay của Chính phủ là rất đúng trọng tâm, kịp thời và cần thiết, có thể xem xét mở rộng ra một số ngành khác nữa với những tiêu chí và hướng dẫn cụ thể hơn. Ví dụ, ngành Dệt may hiện không chỉ đóng góp gần 37,5 tỷ USD xuất khẩu (với giá trị XK ròng: 9,4 tỷ USD) trong năm 2022 mà còn tạo ra khoảng 3 triệu việc làm (~6% tổng lực lượng lao động của Việt Nam), tuy hiện tại tình hình kinh doanh khó khăn nhưng có chỉ báo cho thấy cầu về đơn hàng có thể hồi phục trở lại vào khoảng thời gian cuối năm khi nhu cầu lưu trữ hàng quay trở lại để phục vụ mùa mua sắm cuối năm.

Việc phát huy hiệu quả các chính sách hỗ trợ kịp thời, đúng lúc này sẽ góp phần hỗ trợ doanh nghiệp duy trì sản xuất kinh doanh và hạn chế cắt giảm nhân sự nhằm chuẩn bị cho giai đoạn hồi phục sắp tới.

• Thứ hai, tiếp tục cải thiện công tác minh bạch thông tin với thị trường chứng khoán (bao gồm cả cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp), không chỉ góp phần nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi mà còn góp phần cải thiện chất lượng hàng hóa để nhà đầu tư có thể yên tâm hơn để đầu tư dài hạn thay vì chỉ tập trung giao dịch ngắn hạn, đâu cơ hoặc để tiền gửi ở ngân hàng. Sự cải thiện này cũng sẽ giúp phát huy vai trò là kênh huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

• Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện cơ chế phát triển thị trường TPDN theo nhóm nhà đầu tư mục tiêu: Các chinh sách và quy chuẩn của thị trường nên được cải thiện theo hướng phân luồng với các điều kiện được thiết kế theo các loại hình phát hành và đối tượng nhà đầu tư khác nhau. Trái phiếu chào bán đại chúng nên được tập trung phát triển theo hướng minh bạch hơn và thông thoáng hơn cho các DNNY. Trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân (kể cả chuyên nghiệp) nên được ưu tiên xếp hạng tín nhiệm độc lập hoặc được ngân hàng tốt bảo lãnh. Ngoài ra, điều kiện và điều khoản chuẩn nên được xây dựng và quy định chi tiết cho trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân.

Bên cạnh đó, chúng ta nên tập trung các biện pháp để hình thành đường cong lãi suất cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp sau khi đã hình thành kênh giao dịch tập trung cho trái phiếu doanh nghiệp tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Khác với tín dụng ngắn hạn của ngân hàng, thị trường nên chấp nhận sự phân biệt về lãi suất trên kênh TPDN và công cụ nợ để qua đó hình thành đường cong lãi suất và làm chất xúc tác để phát huy chức năng đầu tư của thị trường vốn. Khuyến khích người dân và doanh nghiệp đầu tư dài hạn.

• Thứ tư, tập trung vào nâng hạng xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam: Hiện nay Việt Nam chỉ được xếp hạng tín nhiệm ở mức BB+ (theo S&P Global Ratings) trong khi các nước trong khu vực ASEAN có tính cạnh tranh cao với Việt Nam trong việc thu hút đầu tư nước ngoài trực tiếp và gián tiếp đều có mức xếp hạng cao hơn (Malaysia: A-; Thái Lan: BBB+; Philipines: BBB+; Indonesia: BBB). Thực tế, theo phân tích của S&P Global Ratings thì các yếu tố nền tảng cơ bản của Việt Nam như mức độ tăng trưởng, sự ổn định của các cân đối lớn của vĩ mô và nền kinh tế, sức mạnh của cán cân thanh toán, tình hình thu chi ngân sách và quản lý nợ công, dự trữ ngoại hối,… cơ bản đều tương đồng, thậm chí một số yếu tố có sự vượt trội tương đối so với các nước nêu trên.

Vấn đề chính của chúng ta hiện nay là công tác minh bạch thông tin và có lẽ là việc chủ động làm việc với các tổ chức xếp hạng quốc tế để giải quyết vấn đề này. Việc xếp hạng mức thấp như hiện nay sẽ gây bất lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường nợ quốc tế. Ông Thuân cũng chỉ ra các doanh nghiệp Việt Nam đã phải chịu mức lãi suất vay hoặc huy động trên thị trường quốc tế cao hơn 2-4% so với các doanh nghiệp tương đồng tại các thị trường của một số nước ASEAN như đã chỉ ra ở trên. Hiện Chính phủ đặt mục tiêu đến 2025 sẽ nâng hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam lên mức BBB trở lên và ông Thuân nhấn mạnh rằng chúng ta nên quyết liệt hơn trong việc triển khai mục tiêu này để có thể tạo lợi thế so sánh tốt trong bối cảnh thị trường vốn và ngành tài chính của Việt Nam đã hội nhập sâu rộng với thế giới.

• Thứ năm, đẩy mạnh hơn nữa kênh trái phiếu và tín dụng xanh: Tài chính bền vững, bao gồm trái phiếu xanh là xu hướng lớn trên thế giới và khu vực. Việt Nam đã cam kết phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (Net Zero) đến 2050 và thu hút sự quan tâm rất lớn  của dòng vốn nước ngoài và nội địa. Thị trường cũng đang rất kỳ vọng khung phân loại trái phiếu xanh và tín dụng xanh của Việt Nam sẽ sớm được Chính phủ ban hành. Do đó, doanh nghiệp nên chủ động chuẩn bị và tận dụng kênh vốn này. Việc lựa chọn tiêu chuẩn GSS (Xanh, Xã hội, Bền vững) theo các tổ chức quốc tế (CBI, ICMA, ASEAN+3,...) hay của Việt Nam (đang dự thảo) sẽ tùy thuộc vào đối tượng nhà đầu tư mục tiêu mà DN nhắm đến. Hiện FiinRatings cùng một số tổ chức như Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB), Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI).... đang triển khai chương trình hỗ trợ trong việc xây dựng khung trái phiếu xanh, xác nhận xanh và chuẩn bị cho các giao dịch phát hành nợ hoặc trái phiếu xanh của doanh nghiệp trên thị trường vốn nội địa.

Tài liệu thuyết trình có sẵn để xem và tải về tại đây.

Về FiinGroup và FiinRatings

FiinGroup là đơn vị chuyên cung cấp các nền tảng phân tích thông tin tài chính, thông tin kinh doanh và nghiên cứu thị trường nhằm hỗ trợ các nhà đầu tư trên thị trường Việt Nam và các doanh nghiệp trong việc phát triển và mở rộng kinh doanh tại Việt Nam.

FiinRatings là một thành viên của FiinGroup và đối tác hợp tác của S&P Global Ratings. FiinRatings cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và các hoạt động liên quan cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư và bên cho vay trên thị trường vốn Việt Nam. FiinRatings đã xây dựng và chuẩn hóa mô hình xếp hạng tín nhiệm cho hơn 50 ngành và tiểu ngành của các doanh nghiệp Việt Nam. FiinRatings cũng là đơn vị được ủy quyền xác nhận trái phiếu xanh theo chuẩn quốc tế của Tổ chức Khí Hậu Thế giới (Climate Bonds Initiative) tại Việt Nam.

Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ trực tiếp qua hotline (84-24) 3562 6962 hoặc gửi email tới info@fiingroup.vn