Chứng khoán phái sinh là gì? Khái niệm đúng nhất về chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh (derivative) là một khái niệm đã trở nên rất quen thuộc với các nhà đầu tư chứng khoán tại Việt Nam. Đây là công cụ tài chính mà các giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở như vàng, bạc, dầu thô và cũng có thể là lãi suất hay chỉ số chứng khoán.

Nói một cách khác, chính là chứng khoán phái sinh quy định quyền hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá đã được thỏa thuận trước đó vào một thời điểm nhất định trong tương lai.

Chứng khoán phái sinh gồm mấy loại?
Chứng khoán phái sinh được chia thành 4 loại chính và mỗi công cụ mang các đặc điểm riêng phục vụ cho những mục đích khác nhau. 

Hợp đồng kỳ hạn:

Đây là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nào đấy nhất định trong tương lai với một mức giá đã được ấn định trước ở thời điểm hiện tại. Tài sản ở đây có thể là bất kỳ những hàng hóa nào từ nông sản cho đến tiền tệ, chứng khoán…

Đặc điểm của hợp đồng kỳ hạn đó là thanh toán giao dịch sẽ được diễn ra trong thời gian thỏa thuận trên hợp đồng và không có sự tham gia của tổ chức trung gian và các bên tham gia không mất phí.

Hợp đồng tương lai: 

Về bản chất đây là thỏa thuận giữa bên mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá và khối lượng đã được xác định trước. Hợp đồng này đã được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung (Sở giao dịch chứng khoán). Việc chuẩn hóa này giúp hợp đồng tương lai có thể được niêm yết trên các sở giao dịch chứng khoán.

Đặc điểm của giao dịch tương lai đó chính là giá chuyển giao tài sản cơ sở thay đổi theo giá trị thị trường hàng ngày và có tính thanh khoản cao hơn so với hợp đồng kỳ hạn. Hai bên tham gia hợp đồng tương lại sẽ phải ký quỹ tại sở giao dịch để đảm bảo khả năng thanh toán hợp đồng.

Hợp đồng quyền chọn:

Người nắm giữ hợp đồng này có quyền nhưng sẽ không có nghĩa vụ mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo một mức giá đã được định sẵn. Người bán hợp đồng quyền chọn có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng này bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.

Đặc điểm của loại hợp đồng này là giá cả trên thị trường cơ sở là căn cứ xác định giá trị của hợp đồng quyền chọn và quyền chọn là tài sản chính nên nó có giá trị. 

Hợp đồng hoán đổi:

Hợp đồng hoán đổi chính là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Trong hợp đồng sẽ quy định rõ về thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán một cách cụ thể.

Đặc điểm của hợp đồng hoán đổi đó chính là thường được giao dịch bên ngoài các thị trường giao dịch tập trung và không thể được mua bán như các loại chứng khoán hay hợp đồng khác. Hợp đồng hoán đổi thực sự là những hợp đồng riêng biết giữa hai bên xác định.

Hi vọng bài viết trên đã giúp các bạn có những cái nhìn cơ bản nhất về chứng khoán phái sinh. Để tìm hiểu về các dữ liệu về giao dịch phái sinh, các bạn có thể sử dụng nền tảng FiinTrade với rất nhiều tính năng ưu việt hỗ trợ đầu tư.
Hợp đồng tương lai: 

Về bản chất đây là thỏa thuận giữa bên mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá và khối lượng đã được xác định trước. Hợp đồng này đã được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung (Sở giao dịch chứng khoán). Việc chuẩn hóa này giúp hợp đồng tương lai có thể được niêm yết trên các sở giao dịch chứng khoán.

Đặc điểm của giao dịch tương lai đó chính là giá chuyển giao tài sản cơ sở thay đổi theo giá trị thị trường hàng ngày và có tính thanh khoản cao hơn so với hợp đồng kỳ hạn. Hai bên tham gia hợp đồng tương lại sẽ phải ký quỹ tại sở giao dịch để đảm bảo khả năng thanh toán hợp đồng.

Hợp đồng quyền chọn:

Người nắm giữ hợp đồng này có quyền nhưng sẽ không có nghĩa vụ mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo một mức giá đã được định sẵn. Người bán hợp đồng quyền chọn có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng này bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.

Đặc điểm của loại hợp đồng này là giá cả trên thị trường cơ sở là căn cứ xác định giá trị của hợp đồng quyền chọn và quyền chọn là tài sản chính nên nó có giá trị. 

Hợp đồng hoán đổi:

Hợp đồng hoán đổi chính là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Trong hợp đồng sẽ quy định rõ về thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán một cách cụ thể.

Đặc điểm của hợp đồng hoán đổi đó chính là thường được giao dịch bên ngoài các thị trường giao dịch tập trung và không thể được mua bán như các loại chứng khoán hay hợp đồng khác. Hợp đồng hoán đổi thực sự là những hợp đồng riêng biết giữa hai bên xác định.

Hi vọng bài viết trên đã giúp các bạn có những cái nhìn cơ bản nhất về chứng khoán phái sinh. Để tìm hiểu về các dữ liệu về giao dịch phái sinh, các bạn có thể sử dụng nền tảng FiinTrade với rất nhiều tính năng ưu việt hỗ trợ đầu tư.

Quý khách có thể trải nghiệm thêm các tính năng mạnh mẽ khác của FiinTrade TẠI ĐÂY

Đăng ký ngay để nhận ưu đãi lớn TẠI ĐÂY.